2.3 Αποτελεσματικές Στρατηγικές Επικοινωνίας

Στόχος

In this topic, you will learn about how to manage correct communication with the patient

Μαθησιακά αποτελέσματα

Μετά την ολοκλήρωση αυτής της θεματικής, θα:

• Σχετίζεστε αποτελεσματικά με τον/την ασθενή
• Προάγετε την κοινωνικοποίηση και την διατήρηση της αυτονομίας (του/της)

Εισαγωγή

Η σταδιακή επιδείνωση στην ικανότητα να γίνεται κανείς κατανοητός ή να κατανοεί τους άλλους, αποδεικνύεται ως, μία από τις πλέον καταστρεπτικές και αφοπλιστικές συνέπειες, από τις οποίες υποφέρουν οι ασθενείς με άνοια, και που τις αντιμετωπίζουν και τα μέλη της οικογένειας ή οι φροντιστές.

Άρα, είναι απαραίτητο, να οπλιστεί κανείς, ήδη από τα πρώτα στάδια της ασθένειας, με μια σειρά από εύκολα εφαρμόσιμα μέσα και τεχνικές, τα οποία επιχειρούν να βελτιώσουν ή να διατηρήσουν την αμοιβαία επικοινωνία αποτελεσματική, για το μεγαλύτερο δυνατό χρονικό διάστημα.

Ο/η φροντιστής θα πρέπει να είναι καλός/-ή στο να επικοινωνεί με το άτομο που έχει άνοια. Όταν ένας/μία ασθενής με άνοια αρχίζει να αγωνίζεται για να εκφραστεί με λέξεις, εμφανίζονται η ανησυχία, η κατάθλιψη, ο θυμός και μια αίσθηση απογοήτευσης, τα οποία μπορούν να οδηγήσουν σε απομόνωση και σιωπή. Οι δεξιότητες μη-φραστικής επικοινωνίας, από την άλλη, επηρεάζονται αργότερα και συνεπώς είναι σημαντικό, όταν φροντίζει κανείς άτομα με νοητική άνοια, να συνεχίζει να τα παρακινεί.

Ένας/Μια αποτελεσματικός/-ή φροντιστής πρέπει επίσης επικοινωνεί αποτελεσματικά. Η Επικοινωνία – η συνομιλία, το να ακούει και να ανταλλάσσει κανείς πληροφορίες-  αποτελεί την καρδιά της διαδικασίας της φροντίδας. Οι αποτελεσματικές ανταλλαγές, θα σας επιτρέπουν να κατανοείτε τις ανάγκες του/της αγαπημένου/-ης σας, να εκφράζετε τις ανησυχίες σας στο γιατρό, και να ζητάτε τη βοήθεια που χρειάζεστε από άλλους/-ες.

2.3.1 Μη λεκτική επικοινωνία

Το περιεχόμενο αυτής της θεματικής ενότητας αφορά τη χρήση μη λεκτικής  επικοινωνίας με τους/τις ασθενείς με άνοια και δίνει χρήσιμα στοιχεία και συμβουλές στο πως να το καταφέρετε.

Αυτό σημαίνει: Να εστιάζετε σε ένα πράγμα τη φορά. Την ώρα που συμβαίνει ο διάλογος, μην προσπαθείτε να κάνετε τίποτε άλλο. Η χρονική διάρκεια της αμέριστης προσοχής του/της ασθενή είναι περιορισμένη, οπότε επιτρέψτε του/της να επικεντρωθεί σε μια δραστηριότητα τη φορά.

Να δημιουργείτε μια φιλόξενη ατμόσφαιρα:  Να αποφεύγετε την επικοινωνία σε θορυβώδη περιβάλλοντα, να κλείνετε την τηλεόραση και τη μουσική, έτσι ώστε ο/η ασθενής να μπορεί να συγκεντρώνεται στο μήνυμα που μεταφέρετε.

Να χρησιμοποιείτε παραλεκτική επικοινωνία: ο τόνος, ο ρυθμός και η ταχύτητα επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό την κατανόηση των φωνητικών μηνυμάτων. Να μιλάτε αργά, χρησιμοποιώντας τον κατάλληλο τόνο φωνής – ούτε πολύ δυνατά ούτε πολύ σιγά.

Χειρονομίες: Για να διευκολύνετε την κατανόηση, μπορείτε να χρησιμοποιείτε την κίνηση των χεριών, σωματικές κινήσεις και εκφράσεις του προσώπου. Πιο συγκεκριμένα, το τελευταίο πρέπει να είναι συνεπές με αυτά που λέτε: ακόμα και εάν ο/η ασθενής δεν αναγνωρίζει το πρόσωπο, πάντα αναγνωρίζει ένα χαμόγελο.

Να διατηρείτε οπτική επαφή: Να στέκεστε στο ίδιο ύψος με τον/την ασθενή και να μην κοιτάτε προς άλλη κατεύθυνση. Θα είναι ευκολότερο για εκείνον/-η να εστιάσει σε αυτά που λέτε, νοιώθοντας περισσότερη εμπλοκή.

Στάση σώματος: Να διατηρείτε μια φιλικής στάση σώματος:  να κάθεστε ή να στέκεστε ακριβώς μπροστά από το άτομο με το οποίο συνομιλείτε, χωρίς να σταυρώνετε τα χέρια σας ή τα πόδια σας.

Αγκαλιές και χάδια: Για να διατηρείτε μια κατάσταση ηρεμίας και ασφάλειας, μπορείτε να τοποθετείτε την παλάμη σας στον ώμο ή το πόδι του/της ασθενή ή να του/της πάρετε το χέρι στο δικό σας ή ακόμα και να τον/την χαϊδέψετε. Το σημαντικό είναι, για να μην έχετε το αντίθετο αποτέλεσμα, να μην το παρακάνετε: ακόμα και ένας/μια  άρρωστος/-η μπορεί να ενοχληθεί από υπερβάλλουσα σωματική επαφή.

Να μιλάτε από καρδιάς:  όταν συνομιλεί κανείς με ένα άτομο, ακόμα περισσότερο όταν το άτομο ασθενεί, πρέπει να ταυτίζεται με το βίωμα του, να δημιουργεί μια συναισθηματική επαφή που να διευκολύνει την ανταλλαγή.

Να θυμάστε αυτό το γρήγορο κατάλογο:

• Να εστιάζετε σε ένα πράγμα τη φορά
• Να δημιουργείτε μια φιλόξενη ατμόσφαιρα
• Να χρησιμοποιείτε παραλεκτική επικοινωνία
• Χειρονομίες
• Να διατηρείτε οπτική επαφή
• Να διατηρείτε μια φιλική στάση σώματος
• Αγκαλιές και χάδια
• Να μιλάτε από καρδιάς

Οι μορφές άνοιας, όπως είναι η άνοια Αλτσχάιμερ, προκαλούν συνέπειες στις κινητικές και νοητικές ικανότητες των ανθρώπων. Μια από τις δεξιότητες που υπόκεινται σε μεγαλύτερες απώλειες (σε ορατό επίπεδο), είναι η επικοινωνία. Εξαρχής, υπάρχουν αλλαγές στο τρόπο ομιλίας του/της ασθενή, αλλά είναι σημαντικό να συνεχίζει κανείς να επικοινωνεί μαζί του/της. Η μη λεκτική επικοινωνία αποκτά θεμελιώδη ρόλο, ειδικότερα στα πιο προχωρημένα στάδια της νόσου. Τι είναι η μη λεκτική επικοινωνία;

Η μη λεκτική επικοινωνία, είναι εκείνο το μέρος της επικοινωνίας, που εμπερικλείει τα στοιχεία της ανταλλαγής μεταξύ των ανθρώπων που δεν αφορούν στο σημασιολογικό επίπεδο του μηνύματος, δηλαδή το κυριολεκτικό επίπεδο των λέξεων, αλλά του σώματος: χειρονομίες, χάδια, αγκαλιές, βλέμματα, χαμόγελα και οτιδήποτε μπορεί να εκφράσει το σώμα μας.

Σύνοψη

Βασικά σημεία:

1. Η καλή επικοινωνία είναι σημαντική, και ποικίλες μέθοδοι πρέπει να δοκιμαστούν, έως ότου ανακαλύψει κανείς αυτό που έχει αποτέλεσμα και για τις δύο πλευρές.