4.1 Εισαγωγή στα Περιβάλλοντα που είναι Φιλικά προς τα άτομα με Άνοια

4.1.1 Εισαγωγή

Τα χαρακτηριστικά του οικοδομημένου περιβάλλοντος μπορούν να αποτελέσουν εμπόδιο στην αυτονομία και την ευημερία των ατόμων, ή να συνεισφέρουν στην ενίσχυση του μέγιστου βαθμού ανεξαρτησίας, αυτονομία και ευημερίας, μπορούν να γιγαντώσουν τους περιορισμούς ή να βοηθήσουν στην απάλυνσή τους, καθώς η ασθένεια εξελίσσεται.

Η κοινωνία μας, τις τελευταίες δεκαετίες, έχει αντιμετωπίσει πολλαπλές και βαθιές αλλαγές:

• δημογραφικές αλλαγές
• μεταβολές στις οικογενειακές δομές
• ο καινούριος ρόλος των γυναικών στη κοινωνία
• η τροποποίηση των προτιμήσεων των ηλικιωμένων σε σχέση με τη γήρανσή τους

Όλες αυτές οι αλλαγές, μας οδηγούν να ξανασκεφτούμε μερικούς από τους πυλώνες στους οποίους βασιζόταν,  το υπάρχον μοντέλο ευημερίας.

Ένας από τους παράγοντες που καθορίζουν τη ποιότητα ζωής ενός ατόμου με άνοια, και μάλιστα από τους πιο θεμελιώδεις, είναι το περιβάλλον που ζει, όχι μόνο σε σχέση με τις σωματικές παραμέτρους, αλλά και με το συναισθηματικό δεσμό που αναπτύσσει  με το χώρο που ζει, με τη γειτονιά και τη σύνδεση του με το κόσμο γενικότερα. (Yanguas, Sancho, Del Barrio, 2012).

Η σημασία που έχει αυτή η «ήπειρος» στην οποία θέλουμε να ζήσουμε καθώς μεγαλώνουμε, παρουσιάζεται ως αναπόδραστο κομμάτι, όταν αναλύουμε το σενάριο της γήρανσης που εμφανίζεται στις μέρες μας.

Ο σχεδιασμός κατάλληλου περιβάλλοντος για τους/τις ηλικιωμένους/ες και τα άτομα με άνοια, που να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις προτιμήσεις τους, είναι ένα γνωστικό αντικείμενο με αυξανόμενη παρουσία και επίδραση, στο σχεδιασμό προτύπων προσωποκεντρικής φροντίδας, ειδικά στη φροντίδα των ατόμων με άνοια.

Ένα περιβάλλον, σχεδιασμένο ειδικά για τα άτομα με άνοια, μπορεί να ενισχύσει και να διεγείρει τη χρήση των ικανοτήτων που έχουν διατηρηθεί, να επιβραδύνει την απώλειά τους, και να αντικαταστήσει αυτές που έχουν χαθεί.

Ένα περιβάλλον υπολογισμένο, σχεδιασμένο και εκτελεσμένο κατάλληλα για να ανταποκριθεί στις ειδικές ανάγκες των ατόμων που θα το κατοικήσουν και/ή θα το χρησιμοποιήσουν, μπορεί να αποτελέσει ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο στη μείωση των συμπτωμάτων που σχετίζονται με την άνοια, όπως η περιπλάνηση, ο αποπροσανατολισμός, η σύγχυση, η κοινωνική απομόνωση και άλλα.

4.1.2. Περιβάλλοντα και ποιότητα ζωής.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), ορίζει την υποκειμενική διάσταση της αντίληψης περί την Ποιότητα Ζωής, «ως την αντίληψη του ατόμου για τη θέση του στη ζωή, στο πλαίσιο του πολιτισμού και των συστημάτων αξιών στα οποία ζει και σε σχέση με τους στόχους, τις προσδοκίες, τα πρότυπα και τις ανησυχίες του».  Είναι μια πολύ ευρεία αντίληψη, η οποία επηρεάζεται, με ένα περίπλοκο τρόπο, από την σωματική υγεία του υποκειμένου, την ψυχολογική του κατάσταση, το επίπεδο ανεξαρτησίας του, τις κοινωνικές του σχέσεις, καθώς και από τη σχέση του με τα συστατικά στοιχεία του περιβάλλοντός του.

Συνεπώς, η σπουδαιότητα του περιβάλλοντος, αναγνωρίζεται ως ενός από τους ουσιαστικούς παράγοντες που καθορίζουν τη ποιότητα ζωής μας και τη σωματική και ψυχική ικανοποίηση μας: Οι άνθρωποι είμαστε περισσότερο αυτόνομοι και ανεξάρτητοι εάν το περιβάλλον μέσα στο οποίο διαβιώνουμε (σωματικά και κοινωνικά) όχι μόνο το επιτρέπει αλλά το διευκολύνει επίσης.