Πρόοδος ενότητας
0% ολοκληρωμένο
Στόχος
Να δοθεί μια σαφής περιγραφή των διαφορετικών αρχών της CST, οι οποίες βοηθούν τους/τις συμμετέχοντες/-υσες να ικανοποιήσουν τις ψυχολογικές τους ανάγκες, να βελτιώσουν τις σχέσεις τους με άλλους ανθρώπους, και να διατηρήσουν τις κοινωνικές και γνωστικές τους λειτουργίες. Επιπλέον, θα διασαφηνιστεί ο σκοπός ύπαρξης και η χρησιμότητα των 18 «βασικών αρχών» που προσδιορίζουν την επιτυχία του προγράμματος της CST.
Μαθησιακά αποτελέσματα
Μετά την ολοκλήρωση αυτής της διδακτικής ενότητας, θα:
- Κατανοείτε τη λογική των 18 βασικών αρχών της CST,
- Αποκτήσετε αντίληψη του πως να εφαρμόζετε αυτές τις αρχές.
Εισαγωγή
Υπάρχουν 18 κατευθυντήριες αρχές της CST που έχουν αναπτυχθεί από τους πρωτοπόρους της CST. Θα πρέπει να έχουν κατανοηθεί πλήρως πριν την δραστηριοποίηση στις συνεδρίες και τον περαιτέρω σχεδιασμό τους, εφόσον πρέπει να ενσωματωθούν σε αυτές.
3.2.1 Αναγνώριση των κατευθυντήριων αρχών της CST
Οι δεξιότητες και η εμπειρία των διαμεσολαβητών ομάδων ή ατόμων της CST (εκπαιδευμένοι/-ες επαγγελματίες, θεραπευτές/-ριες, και φροντιστές) είναι πολύ σημαντικές. Υπάρχουν 18 «Βασικές Αρχές» τις οποίες οι διαμεσολαβητές πρέπει να εντάσσουν στις συνεδρίες με άτομα ή με ομάδες. Αυτές οι αρχές πρέπει να είναι σαφείς και κατανοητές πριν την έναρξη των 14 συνεδριών και του περαιτέρω προγραμματισμού. Στο Πίνακα 1, περιγράφεται κάθε αρχή, δίνεται ένα παράδειγμα, ώστε να γίνεται καλύτερα κατανοητό το πως μπορεί να εφαρμοστεί.
Πίνακας 1: Βασικές αρχές της CST [1,2].
| Βασικές Αρχές | Περιγραφή/εξήγηση | Εφαρμοσμένο παράδειγμα |
| 1. Ψυχική Διέγερση | Ενεργοποίηση ενασχόλησης του νου των ατόμων. Όταν προγραμματίζονται οι συνεδρίες, ο στόχος είναι να επιλέγονται δραστηριότητες στις οποίες όσοι/-ες συμμετέχουν ν καταβάλλουν προσπάθεια αλλά όχι υπερβολικά (εάν η απαίτηση για προσπάθεια είναι πολύ υψηλή, πιθανόν να νοιώσουν μειονεκτικά). | Ζητάτε από όποιον/-α συμμετέχει να υπολογίσουν το σκορ στην συνεδρία των «σωματικών παιχνιδιών» προσθέτοντας αριθμούς. |
| 2. Ανάπτυξη Νέων ιδεών, σκέψεων και συνειρμών | Συχνά, μιλάμε στα άτομα με άνοια για πράγματα που αφορούν το παρελθόν τους. Παρόλο που αυτό μπορεί να είναι διασκεδαστικό, συχνά απαιτεί την ανάκληση πληροφοριών οι οποίες έχουν ξανασυζητηθεί. Η CST στοχεύει στο να ενθαρρύνει συνεχώς νέες ιδέες, σκέψεις και συνειρμούς, αναπτύσσοντας νέους σημασιολογικούς συνδέσμους με το νέο υλικό. | Ζητάτε από τα άτομα να σκεφτούν ομοιότητες και διαφορές όταν δείχνετε δύο ή περισσότερα πρόσωπα στη συνεδρία «πρόσωπα» («Τι κοινό έχουν; Ποιος/-α θα προτιμούσατε να είστε;»). |
| 3. Χρησιμοποιώντας τον προσανατολισμό με ευαισθησία | Ο προσανατολισμός πρέπει να γίνεται με ένα διακριτικό, σαφή τρόπο κατά την έναρξη κάθε συνεδρίας.
Πληροφορίες προσανατολισμού όπως η ενσωμάτωση του χρόνου, του χώρου και των πληροφοριών που έχουν σχέση με το άτομο στη γενική συζήτηση και τις δραστηριότητες. |
Κατά την έναρξη κάθε συνεδρίας («Πως λέγεται η ομάδα;”», «Ποια είναι τα ονόματα των άλλων μελών της ομάδας;», «Πιστεύετε ότι αυτός ο καιρός είναι φυσιολογικός για Ιούλιο, ή κάνει περισσότερη ζέστη/περισσότερο κρύο, απ’ ότι συνήθως;»). Δοκιμή εποχιακών φρούτων το καλοκαίρι (συνεδρία «τροφή»), παιχνίδια Χριστουγεννιάτικων λέξεων (συνεδρία «παιχνίδια λέξεων |
| 4. Επίκεντρο οι απόψεις, και όχι τα γεγονότα | Πάντα να ζητάτε απόψεις πριν τα γεγονότα. Οι απόψεις δεν μπορεί να είναι εσφαλμένες και ενεργοποιούν πιο εύκολα τη συζήτηση. | Ζητάτε απόψεις για πολιτικά ή τοπικά θέματα εντός του πλαισίου της συνεδρίας «τρέχουσες υποθέσεις» («Τι πιστεύετε για τους πολιτικούς;», «Ποιος είναι ο Πρωθυπουργός;»). αποφεύγετε ερωτήσεις του τύπου «Ποιος/-α μπορεί να θυμηθεί…» |
| 5. Χρήση της αναπόλησης | Η χρήση των αναμνήσεων είναι ένας εξαιρετικός τρόπος της δραστηριοποίησης ενός δυνατού στοιχείου, που πολλά άτομα με άνοια έχουν, όσον αφορά το να ανακαλούν εμπειρίες. Διασφαλίστε ότι γνωρίζετε το βιογραφικό των μελών της ομάδας για να αποφύγετε να τους/τις ανησυχήσετε όταν μιλάτε για αναμνήσεις. | Η σύγκριση παλαιών και νέων νομισμάτων ή το κόστος αντικειμένων στο παρελθόν και το παρόν στη συνεδρία «χρήση χρημάτων». |
| 6. Παροχή ερεθισμάτων για την ενίσχυση της μνήμης | Η χρήση ενός Πίνακα RO και πολυαισθητηριακά σήματα (οπτικές εικόνες, ήχο, οσμή, γεύση και επαφή) είναι εύχρηστοι τρόποι ενεργοποίησης των αναμνήσεων, και βοήθειας ανακλήσεων. Πάντα να έχετε κάτι να κοιτάζουν ή να ακουμπούν καθώς βοηθά στη συγκέντρωση. Να χρησιμοποιείτε μη φραστική και φραστική επικοινωνία, τις εκφράσεις προσώπου σας, τον τόνο της φωνής σας, τη στάση του σώματός σας και χειρονομίες. | Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, η ημερομηνία και οι πληροφορίες προσανατολισμού να είναι ορατές (Π.χ., να κάνετε πολλαπλά αντίγραφα του απαραίτητου υλικού παρά να τα μοιράζετε). |
| 7. Συνέχεια και συνέπεια μεταξύ των συνεδριών | Η μνήμη και η μάθηση υποστηρίζονται από χαρακτηριστικά στοιχεία συμπεριλαμβανομένου το να διεξάγονται οι συνεδρίες στην ίδια αίθουσα, με τον ίδιο/-α διαμεσολαβητή/-ρια, και τη χρήση θεματικού τραγουδιού. | Αφήστε την ομάδα να υπαγορεύει τη ρουτίνα, όπως πιθανόν κάποιος/-α να βοηθάει με την προετοιμασία τσαγιού, κάποιος/-α άλλος/-η να καθοδηγεί το τραγούδι, κάποιος-α τρίτος/-η να βοηθάει με το στήσιμο. Η έναρξη και η λήξη των συνεδριών να γίνονται με τον ίδιο τρόπο. |
| 8. Ενεργοποίηση της μάθησης και της επικοινωνίας | Διακριτικές εργασίες κατά τις οποίες αποφεύγονται άμεσες ερωτήσεις και η «στοχοποίηση» ατόμων, υπογραμμίζοντας τα γεγονότα – να προάγετε πιο έμμεση μάθηση. Να αντιμετωπίζετε τις ομάδες περισσότερο ως «ομάδες διασκεδαστικών δραστηριοτήτων». | Οι άνθρωποι μπορούν να μάθουν καινούρια πράγματα στη συνεδρία «τρέχουσες υποθέσεις», παρόλα αυτά η ανεπίσημη φύση της συζήτησης δεν συνιστά ρητή προσοχή σε αυτό. |
| 9. Ενεργοποίηση της γλώσσας και του διαλόγου | Οι δεξιότητες της γλώσσας διεγείρονται μέσω εργασιών που συμπεριλαμβάνουν, να ονοματίζονται πρόσωπα και αντικείμενα, η κατασκευή λέξεων και ο συσχετισμός λέξεων. | Ζητάτε από όσους/-ες συμμετέχουν να περιγράφουν λέξεις χωρίς να τις χρησιμοποιούν στη διάρκεια της συνεδρίας «παιχνίδια λέξεων». |
| 10.Τόνωση της λειτουργικότητας του καθημερινού προγραμματισμού | Οι δεξιότητες της εκτελεστικής λειτουργίας, ειδικά αυτές που αφορούν στο σχεδιασμό και την οργάνωση, συχνά εξασθενούν στην άνοια. Η διανοητική οργάνωση εξασκείται με τη συζήτηση ομοιοτήτων και διαφορών. | Η συνεδρία «κατηγοριοποίηση αντικειμένων» χρησιμοποιεί την εκτελεστική λειτουργία μέσω διανοητικής οργάνωσης (φτιάχνοντας ένα γλυκό στην «ανάπτυξη δημιουργικότητας» – επιλέγοντας φαγητό για ένα γεύμα στην «τροφή»). |
| 11. Χρήση προσωποκεντρικής προσέγγισης | Κατά τη διάρκεια της CST, τα άτομα πρέπει να εκτιμώνται και να αντιμετωπίζονται ως ξεχωριστά, (π.χ., μέσω συνειδητοποίησης της βιογραφίας τους, της προσωπικότητάς τους και των μηχανισμών αντίδρασής τους), και να τους παρέχεται ένα θετικό και υποστηρικτικό κοινωνικό περιβάλλον μέσα στο οποίο, το άτομο με άνοια, να μπορεί να βιώνει σχετική ευημερία. | Πάντα οι δραστηριότητες να γίνονται με τρόπο που να τραβούν το ενδιαφέρον και να σχετίζονται με αυτούς/-ές που συμμετέχουν στην ομάδα. |
| 12. Σεβασμός | Οι γνώμες των ατόμων πρέπει να εκτιμώνται, αναγνωρίζοντας την ποικιλομορφία των απόψεων. Αποφεύγετε να κάνετε οτιδήποτε εκθέτει στην ομάδα, τις δυσκολίες των ατόμων, και φροντίστε να μάθετε τι είναι σημαντικό για κάθε άτομο. Ο σεβασμός πρέπει να επιδεικνύετε από εσάς προς την ομάδα και μεταξύ όλων ξεχωριστά. | Ενθάρρυνση προς όλους/-ες να εκφράζουν μια ευρεία κλίμακα απόψεων, οι οποίες προκαλούν ενδιαφέρουσα συζήτηση. |
| 13.Ενασχόληση | Οι συνεδρίες πρέπει να φορούν και να εμπλέκουν όλους/-ες, δίνοντας στο/-η καθένα/μία την ευκαιρία να συμμετέχει, και να απευθύνεται στα ενδιαφέροντα του/της καθενός/-μίας. Εάν κατά τη διάρκεια της ομάδας συνειδητοποιήσετε ότι μιλάτε περισσότερο από όλους/-ες ή ότι μιλάτε “στην» ομάδα – ΣΤΑΜΑΤΗΣΤΕ. | Μιλήστε στην ομάδα για το θέμα της επόμενης συνεδρίας και αφήστε αυτούς/-ές να σας καθοδηγήσουν στην προετοιμασία των υλικών που θα αφορούν όλους/-ες. |
| 14.Συμπερίληψη | Όλοι θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται, και κάποιες φορές, αυτό σημαίνει ότι τα πιο ήσυχα άτομα χρειάζονται περισσότερη υποστήριξη. | Χωρίς να επικεντρώστε στα άτομα, ρωτάτε τακτικά εάν όλοι/-ες, είχαν την ευκαιρία να πουν τη γνώμη τους. |
| 15. Δυνατότητα επιλογής δραστηριοτήτων | Στα πλαίσια των δραστηριοτήτων πρέπει να προσφέρονται επιλογές, με οδηγό τα επίπεδα δεξιότητας ή τα ενδιαφέροντα της ομάδας. Οι δραστηριότητες έχουν προγραμματιστεί, σύμφωνα με το πόσο απαιτητικές είναι για τη μνήμη και άλλες γνωστικές δεξιότητες των ατόμων, και έχουν ταξινομηθεί αντίστοιχα. | Επιτρέπετε στα άτομα να επιλέγουν τη δραστηριότητά τους, στη συνεδρία «Ανάπτυξη Δημιουργικότητας». Επιλέξτε ένα όνομα για την ομάδα, διαλέξτε τραγούδια, κ.λπ. |
| 16.Διασκέδαση | Οι ομάδες πρέπει να παρέχουν μια διασκεδαστική και απολαυστική ατμόσφαιρα μάθησης. Αποφεύγετε να χρησιμοποιήσετε υλικό που είναι παιδαριώδες.
|
Εισάγετε ένα στοιχείο ανταγωνισμού στα παιχνίδια (στη συνεδρία «ομαδικά παιχνίδια, κουίζ». Εάν τα μέλη της ομάδας κάνουν σχόλια για το «σχολείο», ρωτήστε τι τους άρεσε και τι δεν τους άρεσε στο σχολείο, και σκεφτείτε κατά πόσο οι αρχηγοί αναλαμβάνουν το ρόλο του «δασκάλου» με πολύ προθυμία. |
| 17.Μεγιστοποίηση των δυνατοτήτων | Τα άτομα με άνοια, συχνά δεν επιτυγχάνουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους λόγω έλλειψης εναυσμάτων ή ευκαιριών. Αντίθετα, οι συνεδρίες θα πρέπει να μεγιστοποιούν το δυναμικό αυτό. Δώστε στα άτομα χρόνο. Να είστε προσεχτικοί ώστε να μην τους/-τις υπερφορτώνετε με πληροφορίες, και να παρέχετε αρκετά εναύσματα για να εκτελούν τις δραστηριότητες μόνοι/-ες τους. Τα άτομα με άνοια είναι πιθανότερο να επιτύχουν το μέγιστο των δυνατοτήτων τους, με ενεργή ενασχόληση στις δραστηριότητες, παρά με το να κάθονται παθητικά. | Ζητήστε να γίνει μια εργασία που είναι αρκετά απαιτητική, χωρίς να κάντε κάποιον να αισθανθεί αποτυχημένος/-η. Για παράδειγμα, βάλτε τιμές στην εργασία για τη συνεδρία «τροφή», εάν προσφέρεται για κάτι τέτοιο. |
| 18.Χτίζοντας/ ενισχύοντας σχέσεις | Στο πλαίσιο ενός υποστηρικτικού κοινωνικού περιβάλλοντος, οι συνεδρίες θα πρέπει να ισχυροποιούν τις σχέσεις, μεταξύ των μελών των ομάδων και των διαμεσολαβητών. Βοηθήστε τα μέλη να συμμετέχουν, να διασκεδάζουν. | Ενθαρρύνετε όσους/-ες συμμετέχουν να συναντιούνται κοινωνικά, ακόμα και σε συνθήκες μετά από τη λήξη της ομαδικής θεραπείας, για παράδειγμα στην ίδια λέσχη μεσημεριανού γεύματος. |
Σύνοψη
Βασικά σημεία:
- Υπάρχουν 18 κατευθυντήριες αρχές της CST, συμπεριλαμβανομένων της ψυχικής διέγερσης, της χρήσης προσανατολισμού, της διέγερσης της γλώσσας, της προσωποκεντρικότητας, οι οποίες πρέπει να εφαρμόζονται σε κάθε πρόγραμμα CST.
- Πρέπει να γίνονται σαφείς και κατανοητές πριν την έναρξη των 14 συνεδριών και του περαιτέρω προγραμματισμού.
Κατάλογος αναφορών
- Spector, A. (2019). Introduction. In: Yates, A., YatesJ., Orrell M., et al (editors). Cognitive stimulation therapy for dementia: history, evolution, and internationalism. 1st edition. Oxford: Routledge.
- Aguirre, E., Spector. A., Streater. A., Hoe, J., Woods, B, Orrell, M. (2011). Making a Difference 2. Hawker Publications: UK.