Πίσω στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα

Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα για επαγγελματίες φροντιστές ατόμων με άνοια

0% ολοκληρωμένο
0/0 Βήματα
  1. Ενότητα 1: Τύποι Άνοιας και διαφορετικές προσεγγίσεις για επαγγελματίες φροντιστές
    3 Θέματα
    |
    1 Ερωτήσεις γνώσεων
  2. Ενότητα 2: Φροντιστές ατόμων με Άνοια
    7 Θέματα
    |
    1 Ερωτήσεις γνώσεων
  3. Ενότητα 3: Θεραπεία Γνωστικής Διέγερσης (CST) για άτομα με άνοια
    9 Θέματα
    |
    1 Ερωτήσεις γνώσεων
  4. Ενότητα 4: Περιβάλλοντα Φιλικά προς τα άτομα με Άνοια
    5 Θέματα
    |
    1 Ερωτήσεις γνώσεων
Πρόοδος ενότητας
0% ολοκληρωμένο

4.2.1. Σύντομο Ιστορικό του Περιβαλλοντικού Σχεδιασμού.

Ζούμε βυθισμένοι σε μια κατάσταση όπου όλες οι δημογραφικές και κοινωνικές αλλαγές που αναφέρθηκαν, μας οδηγούν να ξανασκεφτούμε το σύστημα ή το μοντέλο της κοινωνικής υγείας και φροντίδας για τους ηλικιωμένους και τα άτομα με αναπηρία ή άνοια, σταδιακά εγκαταλείποντας τα παραδοσιακά συστήματα που βασίζονταν στην οικογενειακή και οικιακή φροντίδα, και στρέφοντας προς νέα καινοτόμα συστήματα που συνδυάζουν νέους παράγοντες, και από τα οποία, τα άτομα ξανακερδίζουν τον έλεγχο των ζωών τους και η έρευνα προχωρά σε πολύ διαφορετικά επίπεδα.

Η ιδέα αυτή έχει ενσωματωθεί στη φιλοσοφία της «προσωποκεντρικής φροντίδας», όπου το ίδιο το άτομο βρίσκεται στο πυρήνα, και αποτελεί το κεντρικό άξονα του σχεδιασμού του προτύπου της κοινωνικής φροντίδας υγείας, το οποίο λαμβάνει υπόψη του τις επιθυμίες και προτιμήσεις του ατόμου και υπολογίζει στη συμμετοχή του στη διαδικασία, και παίρνει τις αποφάσεις που το αφορούν. Η προσέγγιση της προσωποκεντρικής φροντίδας απαιτεί αλλαγές όχι μόνο στην οργάνωση, τις υπηρεσίες ή τα προγράμματα, αλλά επίσης στους επαγγελματικούς ρόλους και στα φυσικά περιβάλλοντα, όπου όλες οι υπηρεσίες και τα προγράμματα θα αναπτυχθούν και όπου αυτό το άτομο θα ζει (Martínez, 2011).

Η προσωποκεντρική φροντίδα πρέπει να προάγει, λαμβάνοντας υπόψη όλες τις παραμέτρους, τη δυνατότητα του ατόμου που την λαμβάνει (με την απαραίτητη, για κάθε περίπτωση, υποστήριξη) να είναι σε θέση να αναπτύσσει τη προσωπική του αυτονομία στο μέγιστο, να συνεχίζει να ελέγχει τη ζωή του, ελαχιστοποιώντας όσο γίνεται, την εξάρτησή του.

Άρα, το μοντέλο εστιάζει στις ικανότητες και τις επιθυμίες του/της ωφελούμενου/-ης, ο/η οποίος/-α, επιπρόσθετα, θα είναι αυτός/-ή που θα ελέγχει και επιλέγει τις υπηρεσίες και το τρόπο παροχής τους, οι οποίες θα σχεδιάζονται έτσι, ώστε να μεγιστοποιούνται οι πιθανότητες της επίτευξης του στόχου ζωής του ηλικιωμένου ατόμου (Bermejo, 2009), και εξίσου του ατόμου με άνοια. Ο σχεδιασμός των συστημάτων στέγασης θα υιοθετήσει επίσης αυτό το εννοιολογικό πλαίσιο, φέρνοντας τις θεραπευτικές παρεμβάσεις και το οικιακό μοντέλο φροντίδας, πλησιέστερα στη καθημερινότητα, με τέτοιο τρόπο που να αυξάνει τη ποιότητα ζωής των χρηστών αυτής της στεγαστικής λύσης.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ), υπογραμμίζει την υποκειμενική διάσταση της αντίληψης περί την Ποιότητα Ζωής, «ως την αντίληψη του ατόμου για τη θέση του στη ζωή, στο πλαίσιο του πολιτισμού και των συστημάτων αξιών στα οποία ζει και σε σχέση με τους στόχους, τις προσδοκίες, τα πρότυπα και τις ανησυχίες του».  Είναι μια πολύ ευρεία αντίληψη, η οποία επηρεάζεται, με ένα περίπλοκο τρόπο, από την σωματική σχέσεις, καθώς και από τη σχέση του με τα συστατικά στοιχεία του περιβάλλοντός του.

Στο πλαίσιο αυτών των συστατικών στοιχείων, αναγνωρίζεται η σπουδαιότητα του περιβάλλοντος: Οι άνθρωποι είμαστε περισσότερο ανεξάρτητοι και ασκούμε μεγαλύτερο έλεγχο στις υποθέσεις μας, εάν ο χώρος που μας περιβάλλει (φυσικό και κοινωνικό περιβάλλον), το καθιστά εφικτό και ευκολότερο. Ως εκ τούτου, θα είναι αναγκαίο να οργανωθεί και να προσαρμοστεί το περιβάλλον, σύμφωνα με αυτούς/-ές που το απολαμβάνουν και με το προσδοκώμενο στόχο του. Αυτός είναι και ο λόγος που η περιβαλλοντική παρέμβαση θεωρείται ως μια από τις βασικές προτάσεις, για την βελτίωση της φροντίδας στα κέντρα (Martínez, 2011).

Το περιβάλλον, το σπίτι που ζούμε, είναι βασική ανάγκη, αλλά πολλά σπίτια δεν προσαρμόζονται στις ανάγκες των χρηστών, ή στις αλλαγές που υπόκεινται στη διάρκεια της ζωής τους, γεγονός που στις καλύτερες των περιπτώσεων προκαλεί την ανάγκη να αναλαμβάνουμε εργασίες υψηλού κόστους και ταλαιπωρίας, ή να πρέπει να μετακομίσουμε σε ένα νέο σπίτι ή περιβάλλον, στις χειρότερες από αυτές. Συνεπώς, επιβεβαιώνεται ότι, πολλές φορές, είναι τα ίδια τα περιβάλλοντα που ενισχύουν ή περιορίζουν τις ικανότητες των ατόμων, και μπορεί να δηλωθεί όπως ακριβώς αναγράφεται στη Διακήρυξη της Στοκχόλμης EIDD (Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για το Σχεδιασμό και την Αναπηρία): « Ο καλός σχεδιασμός ενεργοποιεί, ο κακός σχεδιασμός απενεργοποιεί».

Όταν μιλάμε για «περιβάλλον», οφείλουμε να αντιλαμβανόμαστε τη λέξη ως το σύνολο των ακόλουθων εννοιών:

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ

(Μέγεθος χώρων, μήκη, οπτικές συνδέσεις κ.λπ. …)

+

ΣΧΕΔΙΑΣΜΟΣ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ

(Μέγεθος και τύπος επίπλου, σήμανση, επίστρωση δαπέδων, χρώματα, κ.λπ.)

+

ΑΙΣΘΗΤΗΡΙΑΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ

(Οσμές, θερμοκρασία, ήχος, φωτισμός, αντανακλάσεις, κ.λπ.)

+

ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΠΑΡΑΓΟΝΤΑΣ

(Διαπροσωπικές σχέσεις, επικοινωνία, κ.λπ.)

Σύμφωνα με το μοντέλο περιβαλλοντικής ικανότητας (Lawton 1984), η σχέση περιβάλλοντος-ατόμου καθορίζεται από τη σχέση μεταξύ του επιπέδου της προσωπικής ικανότητας και της περιβαλλοντικής απαίτησης (εικόνα): όσο χαμηλότερη είναι η ικανότητα του ατόμου, τόσο υψηλότερη είναι η επιρροή του περιβάλλοντος στις ικανότητές του, μειώνοντάς τες για να είναι σε θέση να εκτελέσει οποιαδήποτε δραστηριότητα.

Αντιπροσωπευτικό διάγραμμα του μοντέλου περιβαλλοντικής ικανότητας του Lawton.

Συνεπάγεται ότι το φυσικό περιβάλλον ασκεί ειδική επιρροή στα άτομα που βρίσκονται σε κατάσταση εξάρτησης, καθώς και σε όσους/-ες πάσχουν από γνωστική εξασθένιση. Είναι αναγκαίο να σχεδιάζονται περιβάλλοντα που προάγουν τη μέγιστη αυτονομία και ενσωμάτωση, καθώς επίσης τη σωματική και ψυχολογική ευημερία και διευκολύνουν τη μεγιστοποίηση των ικανοτήτων των ατόμων που διαβιώνουν σε αυτά.

Η προσωπική ικανότητα βασίζεται σε παράγοντες όπως η υγεία, οι αισθητηριακές ικανότητες, οι γνωστικές και κινητικές δεξιότητες. Η περιβαλλοντική απαίτηση, από την άλλη πλευρά, καθορίζεται από τα αντικειμενικά φυσικά χαρακτηριστικά και από τα αντίστοιχα υποκειμενικά.

Υπάρχουν αρκετοί περιβαλλοντικοί παράγοντες και χαρακτηριστικά που σχετίζονται με την αντικειμενική και την υποκειμενική ευημερία, για παράδειγμα: προσβασιμότητα, ασφάλεια, φως, θόρυβος, είδος πρόσβασης, θέα προς τον εξωτερικό χώρο, διακόσμηση, ιδιωτικότητα, χώροι κοινωνικοποίησης, το μέγεθος των δωματίων, η οργάνωσή τους ή η οπτικής τους δυνατότητα, κ.λπ.

Εντούτοις, το σημείο εκκίνησης, ο θεμελιώδης άξονας του περιβαλλοντικού σχεδιασμού, πρέπει σε κάθε περίπτωση να είναι ο/η χρήστης, το άτομο. Κάθε άτομο έχει διαφορετικό γούστο ή προτιμήσεις, αλλά και επιπλέον, συγκεκριμένα γνωστικά, ψυχολογικά και συμπεριφορικά χαρακτηριστικά, και αυτό σημαίνει ότι η σχέση του με το χώρο που το περιβάλλει είναι διαφορετική, η αντίληψή του ως προς αυτόν διαφορετική, και εμφανώς ακόμα περισσότερο, εάν πάσχει από κάποιον τύπο γνωστικής εξασθένισης.

Τα περιβάλλοντα οφείλουν να ανταποκρίνονται στην πραγματοποίηση των δραστηριοτήτων της καθημερινής ζωής, της αξιοποίησης του ελεύθερου χρόνου, της κοινωνικοποίησης και εν συντομία, στο μέρα-με-τη-μέρα ζώντας σε αυτά. Πρέπει να δίνουν μια εξειδικευμένη απόκριση στις ιδιαίτερες ανάγκες κάθε ατόμου,  επιτρέποντας του να είναι σε θέση να χρησιμοποιεί τις δεξιότητες που διατηρεί και μειώνοντας την απογοήτευσή του, έτσι ώστε να επιτυγχάνει την βέλτιστη ποιότητα ζωής.

Υπάρχουν ορισμένοι βασικοί παράγοντες που θα αναλυθούν παρακάτω και οι οποίοι προάγουν τους επιδιωκόμενους στόχους:  την οικογενειακή αίσθηση, τη κοινωνική αλληλεπίδραση, την εξατομίκευση ή την αισθητηριακή διέγερση, στόχοι ουσιώδεις για ένα άτομο που ζει σε κατάσταση εξάρτησης ώστε να έχει τη χρήση των ικανοτήτων του, να είναι σε θέση να προσανατολίζεται μέσα σε ένα χώρο ή να παραμένει ήρεμο και συγκροτημένο.

Τα χαρακτηριστικά των ατόμων είναι, κατά συνέπεια, ιδιαίτερα, όπως είναι και η σχέση τους με το χώρο, άρα η ανταπόκριση που πρέπει να παρέχει αυτό το περιβάλλον και ο τρόπος που θα αξιοποιηθεί η επίδραση που έχει αυτό ο χώρος στα άτομα, πρέπει επίσης να είναι ιδιαίτερος.

Με αυτή την έννοια, η περιβαλλοντική προσαρμογή των χώρων πρέπει να αποτελέσει μέρος μιας ολοκληρωμένης διαδικασίας φροντίδας για να είναι σε θέση να προσαρμόσει τις ανάγκες των ατόμων και να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής τους, η οποία θα πρέπει να καλύπτει όλους τους τομείς που ορίζουν ένα νέο μοντέλο φροντίδας: οργανωτικούς, διαρθρωτικούς, περιβαλλοντικούς, λειτουργικούς, επαγγελματικούς, κ.λπ.

Στη περίπτωση των περιβαλλοντικών προσαρμογών, ο κύκλος μπορεί να αναπαρασταθεί παρακάτω:

Κύκλος περιβαλλοντικής αξιολόγησης ως μέρος ενός συστήματος προσωποκεντρικής φροντίδας.

Επομένως, ξεκινά με τα ίδια τα άτομα, τις ανάγκες τους την στιγμή της αξιολόγησης, τις προτιμήσεις τους, τα χόμπι τους, τις οικογένειές τους κ.λπ., αυτό που έχει ονομαστεί «ιστορία ζωής». Αυτή θα καθορίσει πολλές από τις περιβαλλοντικές δράσεις που πρέπει να εκτελεστούν, επειδή παρόλο που τα ψυχολογικά και συμπεριφορικά συμπτώματα των ατόμων μπορεί να είναι κοινά (ειδικά στη περίπτωση που οι ασθενείς πάσχουν από  κάποιο τύπο άνοιας), οι αποκρίσεις στα ερεθίσματα που μπορεί να προκαλέσει το περιβάλλον δεν είναι πάντα τα ίδιες. Για παράδειγμα, η μουσική μπορεί να μην έχει πάντα την ίδια επίδραση σε όλους, ένα μπάνιο μπορεί να είναι λιγότερο στρεσογόνο από ένα ντους, ή μπορεί να είναι αναγνωρίσιμη μια συνηθισμένη βρύση αλλά όχι ένας μείκτης. Είναι άρα, αναγκαίο να γνωρίζει κανείς τα άτομα καλά, για να μπορεί να επιλέξει τα πλέον κατάλληλα μέτρα για αυτά. Φαίνεται προφανές, πόσο αναγκαία είναι η συμμετοχή, σε κάθε φάση του κύκλου αξιολόγησης και/ή δράσης, των ίδιων των ατόμων, των μελών των οικογενειών τους και των φροντιστών, οι οποίοι/-ες είναι αυτοί/-ές που γνωρίζουν το άτομο που πάσχει από άνοια καλύτερα.

Παρομοίως, και με δεδομένο ότι οι τύποι άνοιας αποτελούν εμμένοντα και προοδευτικά σύνδρομα, είναι αναγκαίο το πρωτόκολλο να θεωρηθεί ως συνεχής αξιολόγηση για να μπορεί να πιστοποιεί τη επίπτωση των προτεινόμενων περιβαλλοντικών αλλαγών και να τις προσαρμόζει και τροποποιεί καθώς η νόσος εξελίσσεται σε κάθε άτομο.  Στην ίδια κατεύθυνση, καθώς το άτομο πιθανόν σταδιακά να χάνει την ικανότητα του να επικοινωνεί, τη παρατήρηση των αντιδράσεων του, χειρονομιών κ.λπ., θα αποτελεί σημαντικό μέρος και βάση της ανάλυσης και της απόκτησης πληροφορίας για τη συνεχή αξιολόγηση, επιπλέον των ίδιων των φροντιστών και των συγγενών.

Από όλα αυτά τα δεδομένα εξάγεται το συμπέρασμα της ανάγκης σύστασης διεπιστημονικών ομάδων, οι οποίες θα αλληλοσυμπληρώνουν τις γνώσεις τους και θα παρέχουν την απαραίτητη πληροφορία προς τη κατεύθυνση ολιστικής βελτίωσης της ποιότητας ζωής των ατόμων: γεροντολόγοι, ψυχολόγοι, βοηθοί, συγγενείς, αρχιτέκτονες, διαχειριστές και πάνω από όλα και στο επίκεντρο, τα ίδια τα άτομα και οι συγγενείς τους, από τα αρχικά στάδια οποιαδήποτε πάθησης.

4.2.2 Άνοια και περιβάλλοντα.

Όπως έχτε ήδη πληροφορηθεί, η άνοια είναι ένα κλινικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από διαρκή και προοδευτική επιδείνωση των ανώτερων εγκεφαλικών λειτουργιών (μνήμη, ομιλία, προσανατολισμός, υπολογισμός, ή χωρική αντίληψη, ανάμεσα σε άλλα).

Η επιδείνωση αυτή συνεπάγεται την απώλεια της αυτονομίας του/της ασθενή, ο/η οποίος/-α γίνεται, ολοένα και περισσότερο εξαρτώμενος/-η από τρίτους, καθώς και τη παρεμπόδιση της κοινωνικής, εργασιακής ή ψυχαγωγικής δραστηριότητας του/της ασθενής και των φροντιστών του/της.

Άρα, η άνοια είναι ένα σύνδρομο, μια σειρά συμπτωμάτων που συνήθως εμφανίζονται ταυτόχρονα και δημιουργούν μια σειρά συνεπειών στα άτομα που πάσχουν από αυτά.

Μπορούμε να κατατάξουμε τα συμπτώματα σε τρεις μεγάλες ομάδες:

  • Γνωστικά συμπτώματα.
  • Ψυχολογικά και συμπεριφορικά συμπτώματα.
  • Λειτουργικές αλλαγές.

1-ΑΠΩΛΕΙΑ ΜΝΗΜΗΣ: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Η απώλεια μνήμης είναι το βασικό και πιο χαρακτηριστικό σύμπτωμα αυτής της ασθένειας. Υπάρχουν αρκετοί τύποι μνήμης:

-Άμεση μνήμη. Είναι αυτή που χρησιμοποιούμε για να συγκρατήσουμε σημαντικές ή απαραίτητες πληροφορίες για ένα ορισμένο χρόνο (λίγα δευτερόλεπτα).

Πρόσφατη ή βραχυπρόθεσμη μνήμη. Η αποθήκευση των δεδομένων κυμαίνεται από μερικές μέρες έως αρκετές εβδομάδες. Η απώλεια αυτού του τύπου μνήμης συνεπάγεται το άτομο δεν θα είναι σε θέση να θυμάται γεγονότα που έχουν συμβεί πρόσφατα. Στην αρχή, θα ξεχνά γεγονότα που συνέβησαν πριν λίγες μέρες και ο χρόνος σταδιακά θα λιγοστεύει έως ότου, σε προχωρημένα στάδια, δεν θα θυμάται τι έκανε πριν λίγες ώρες ή πριν λίγα λεπτά.

-Απομακρυσμένη ή μακροπρόθεσμη μνήμη. Αυτός ο τύπος μνήμης αποθηκεύει μεγάλα ποσά δεδομένων από τη βιογραφία μας έως το να θυμόμαστε πολύ παλιά γεγονότα, ποιοι είμαστε, τι έχουμε κάνει, πως έχει κυλήσει η ζωή μας.

Στα άτομα που πάσχουν από Αλτσχάιμερ, η απομακρυσμένη μνήμη διαρκεί περισσότερο, ενώ η βραχυπρόθεσμη μνήμη και τα κοντινά γεγονότα χάνονται νωρίτερα.

Τα άτομα με Αλτσχάιμερ θα παρουσιάσουν δυσκολία στο να θυμούνται και να οργανώνουν γεγονότα που συνέβησαν στη ζωή τους. Στην αρχή, οι μακρινές αναμνήσεις θα είναι ανεπηρέαστες, ενώ τα πιο πρόσφατα γεγονότα θα ξεχνιούνται νωρίς.

Μερικές φορές, ο/η ασθενής θυμάται την περασμένη του/της ζωή σαν να ήταν η τρέχουσα πραγματικότητα, και άρα μπορεί να ξεχνά ότι έχει εγγόνια, παιδιά ή να πιστεύει ότι ακόμα ζει στη πόλη.

ΑΠΩΛΕΙΑ ΜΝΗΜΗΣ: ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Αυτές οι βλάβες μνήμης εξασθενούν τη μαθησιακή ικανότητα των ατόμων με άνοια, και μπορούν να οδηγήσουν σε προβλήματα όπως αποπροσανατολισμό σε μεγάλο βαθμό σε καινούρια μέρη,  το να ξεχνούν που είναι ορισμένα δωμάτια ή που αποθηκεύονται κάποια πράγματα, καθώς και δυσκολίες στην εκμάθηση νέων ρουτινών ή στη χρήση αντικειμένων που δεν είναι οικεία.

Όλα αυτά τα προβλήματα επιδεινώνονται όταν το άτομο με άνοια εισάγεται σε κάποιο ίδρυμα ή σε ένα καινούριο περιβάλλον.  Ένας τρόπος ανακούφισης της επίδρασης ενός νέου περιβάλλοντος, είναι με η ένταξη νοσταλγικών στοιχείων που ενθαρρύνουν την αναπόληση σημαντικών γεγονότων από τη ζωή τους (φωτογραφικά άλμπουμ, κουτιά με αναμνήσεις, κ.λπ.).

2-ΑΠΟΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

-Προσωρινός προσανατολισμός: ξεκινά με την άγνοια της ημερομηνίας που τρέχει, της αναγνώρισης της ακριβής ημέρας της εβδομάδας, του μήνα, του χρόνου κ.λπ.

-Χωρικός προσανατολισμός: το άτομο ξεκινά να αποπροσανατολίζεται σε χώρους που δεν είναι οικείοι ή γνωστοί και χάνεται. Αργότερα θα χάνεται σε περισσότερο γνωστά μέρη. Τελικά, χάνει το προσανατολισμό του/της εντός του σπιτιού του/της και δεν γνωρίζει πως να εντοπίσει τα διαφορετικά δωμάτια.

-Προσωπικός προσανατολισμός: ο/η ασθενής με άνοια, ήδη σε μεσαίο στάδιο, σταματά να έχει αυτοεπίγνωση και δεν γνωρίζει ποιος/ποια είναι: ούτε ποια είναι οι προτιμήσεις και τα χόμπι του/της, η δουλειά που έκανε ή ποια είναι η σύνθεσή του οικογενειακού ή στενού περιβάλλοντος του/της.

Τα άτομα με άνοια, χάνουν πρώτα το προσωρινό προσανατολισμό τους, έπειτα το χωρικό και τελικά το προσωπικό.

ΑΠΟΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΣ: ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Όταν το περιβάλλον ενός ατόμου με άνοια είναι απλό και δεν αλλάζει παρά ελάχιστα, αυξάνεται το αίσθημα της ασφάλειας και κατά συνέπεια οι δυσκολίες προσανατολισμού ελαττώνονται.

Με αυτή την έννοια, τα οπτικά σήματα, όπως οι σημάνσεις και οι αφίσες – ζωγραφιές, λέξεις, βέλη, κ.λπ. – ευνοούν όχι μόνο το προσανατολισμό στο καθημερινό περιβάλλον, αλλά υπενθυμίζουν τη λειτουργία, για παράδειγμα, των ντουλαπιών.

Επιπρόσθετα σε αυτές τις υποδείξεις, είναι πολύ σημαντικό τα βασικά μονοπάτια να είναι ελεύθερα από εμπόδια.

3-ΑΓΧΟΣ: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Το άγχος είναι ένα δυσάρεστο συναίσθημα αγωνίας που αναδύεται λόγω ορισμένων γεγονότων ή καταστάσεων για τα οποία νιώθουμε ότι μας ξεπερνούν ή μας απειλούν.

Οι αιτίες ή τα γεγονότα που προκαλούν άγχος μπορεί να ποικίλουν, και αναζητούμε τρόπους να αποφύγουμε αυτό το αίσθημα άγχους, όλοι εκτός από τους/τις ασθενείς με άνοια, οι οποίοι/-ες αποπροσανατολισμένοι/-ες στο χρόνο και το χώρο, χωρίς την ικανότητα να θυμούνται γιατί βρίσκονται στο μέρος που βρίσκονται, χωρίς να το αναγνωρίζουν, χωρίς να είναι σε θέση να καταλαβαίνουν ή να επικοινωνούν το άγχους τους ή τι το προκαλεί, κ.λπ.

ΑΓΧΟΣ: ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Το περιβάλλον πρέπει κατά συνέπεια, να είναι απλό, σαφές, εύκολο να γίνει αντιληπτό και κατανοητό, και να διαθέτει εργαλεία που να αντισταθμίζουν τον αποπροσανατολισμό.

Οι απρόσωποι, ψυχροί, μη αναγνωρίσιμοι χώροι, δίχως φιλόξενο χαρακτήρα, δίχως εναύσματα, κ.λπ., αυξάνουν ανησυχητικά το άγχος των ατόμων με άνοια.

4- ΑΣΚΟΠΟ ΠΕΡΠΑΤΗΜΑ: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Όταν ένα άτομο με άνοια διατηρεί την ικανότητα της βάδισης ή της αυτό-υποστήριξης, ένας άλλος πιθανός τρόπος έκφρασης του άγχους που περιγράφεται, είναι μέσω απρόβλεπτου ή άσκοπου περπατήματος.

Τα άτομα περπατούν και περπατούν χωρίς συγκεκριμένο προορισμό, μετακινούμενοι/-ες από το ένα μέρος στο άλλο χωρίς σκοπό. Αυτή η άσκοπη περιπλάνηση ενέχει επιπλέον κινδύνους, όπως πτώσεις και τραυματισμοί.

ΑΣΚΟΠΟ ΠΕΡΠΑΤΗΜΑ: ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Οι δράσεις αντιμετώπισης αυτής της συμπεριφοράς κατευθύνονται προς τρεις βασικές παραμέτρους:

-Την ανάγκη της καθιέρωσης ασφαλών δρομολογίων, κατά τα οποία μπορούν να κάνουν τυχαίες περιπλανήσεις.

-Την αναγκαία απομάκρυνση εμποδίων και φραγμών σε αυτές τις περιοχές.

-Τον έλεγχο του κινδύνου της διαφυγής.

Είναι απαραίτητο να δημιουργείται ένα περιβάλλον χωρίς κινδύνους, όπου το άτομο να μπορεί να κινείται ελεύθερα και με ασφάλεια, που να αποτρέπεται από το να διαφεύγει μέσα από πόρτες που επιτρέπουν την έξοδο από το κέντρο κατοικιών φροντίδας ή προς επικίνδυνα μέρη, είτε με κατάλληλη επιτήρηση, μέσω παρακολούθησης ή μέσω άλλων στρατηγικών όπως η απόκρυψη των θυρών ώστε να φαίνονται ως συνέχεια του τοίχου.

Με τον ίδιο τρόπο, πρέπει να διενεργείται επαρκής σχεδιασμός των χώρων, απομακρύνοντας τα εμπόδια από το οπτικό πεδίο τους, με χωρική συνέχεια, κάτι που στη συνέχεια θα διευκολύνει το προσανατολισμό του ατόμου με άνοια. Η ιδανική λύση είναι, συνήθως, τα κυκλώματα σε σχήμα βρόγχου.

5-ΑΛΛΑΓΗ ΤΗΣ ΟΡΕΞΗΣ: ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ

Η όρεξη για φαγητό πιθανόν να αποτελέσει μια άλλη παράμετρο στην οποία τα άτομα με Αλτσχάιμερ να παρουσιάσουν δυσκολίες: το να μην είναι σε θέση να συγκεντρωθούν σε μια δραστηριότητα, η απώλεια της δυνατότητας να εκτελούν εργασίες, κ.λπ., τους/τις οδηγεί να έχουν σημαντικά λιγότερη όρεξη για φαγητό και να τρώνε αρκετά  λιγότερο.

ΑΛΛΑΓΗ ΤΗΣ ΟΡΕΞΗΣ: ΣΧΕΣΗ ΜΕ ΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Έχει αποδειχθεί πως οι χώροι που σχεδιάζονται με σκοπό την αποφυγή της ανησυχίας – μικρότερες αίθουσας φαγητού ή με λιγότερους συνδαιτημόνες – ή η εισαγωγή άλλων στοιχείων – ένα ενυδρείο μέσα στην αίθουσα φαγητού, ή μουσική στο κατάλληλο επίπεδο ήχου – κάνουν τα άτομα με άνοια να διατηρούν καλύτερη σίτιση και παρουσιάζονται λιγότερο ανήσυχοι/-ες κατά τη διάρκεια των γευμάτων.